Variabele ND filters op je camera
Wat is een variabel ND filter?
Variabele ND Filters (Neutral Density) wie kent ze niet? Ze worden gebruikt in de fotografie en cinematografie om de hoeveelheid licht die de lens van de camera binnenkomt te verminderen. Ze zijn nuttig in situaties waarin er te veel omgevingslicht is en je wilt voorkomen dat je foto’s overbelicht raken of video’s te veel licht krijgen. Hier zijn enkele veelvoorkomende toepassingen:
Langere belichtingstijden: Variabele ND filters stellen fotografen in staat om langere belichtingstijden te gebruiken, wat handig is bij het fotograferen van bewegende onderwerpen zoals watervallen, stromende rivieren of zelfs mensen op straat. Dit kan leiden tot artistieke effecten zoals het vervagen van beweging.
Grote diafragma-openingen: Als je met een grote diafragma-opening wilt fotograferen (een kleine f-stop), zoals f/1.4 of f/2.8, om een onscherpe achtergrond (bokeh) te creëren, kan er te veel licht binnenkomen. Een ND filter helpt om dit te compenseren en toch de gewenste diafragma-instelling te gebruiken
Het voordeel van variabele ND filters is dat je de intensiteit van het filter kunt aanpassen door aan de ring te draaien, waardoor je meer flexibiliteit hebt in verschillende lichtomstandigheden zonder meerdere filters te hoeven wisselen.
Een variabel ND filter kan helpen om een mooiere balans in je beelden te maken, plus lage F-getallen zijn mogelijk.
Mijn toepassing van een Variabel ND filter.
Ik werk graag met variabele ND filters omdat ze het mogelijk maken om licht uit een opname te verminderen. Dit stelt me in staat om mijn lenzen op hun maximale opening te gebruiken, wat essentieel is. Het heeft weinig zin om bijvoorbeeld een 85mm 1.2 objectief aan te schaffen als je voornamelijk fotografeert op f/2.8 of zelfs hoger vanwege het overvloedige omgevingslicht.
Bovendien kan ik met behulp van deze filters de sfeer in mijn foto’s aanpassen door de hoeveelheid daglicht die boven de x-sync snelheid van 1/200ste blijft weg te filteren of juist toe te laten. Daarna kan ik met krachtige flitsers weer licht toevoegen om de gewenste sfeer te creëren. Hieronder vind je een eenvoudig voorbeeld van drie opnames met slechts enkele minuten tijdsverschil, maar met dezelfde camera-instellingen.
Zonder variabel ND filter zou ik mijn diafragma moeten verkleinen zodra ik de x-sync snelheid van mijn camera overschrijd. Dit zou resulteren in beelden met een grote scherptediepte wanneer ik overdag een nachtelijke sfeer probeer vast te leggen. Dankzij het gebruik van een variabel ND filter blijven mijn instellingen onveranderd.
In de onderstaande reeks opnames is slechts gestuurd met het ND-filter
Dag setting
Geen flitslicht 1/200 f2.0
Medium contrast
Flitslicht 1/200 f2.0
Hoog contrast
Meer flitslicht 1/200 f2.0
Normaal gesproken spelen we met sluitertijd, diafragma en ISO, maar met het variabele ND filter is er nog een instelling bijgekomen om aan te passen. Hoewel de EXIF-informatie soms nuttig kan zijn, kan deze nu rechtstreeks naar de prullenbak. Kijk maar naar de onderstaande opnames: de instellingen zijn identiek, maar het resultaat verschilt letterlijk als dag en nacht. Bovendien beïnvloedt het flitslicht ook nog eens de lichtval, waardoor de EXIF-gegevens totaal niet representatief zijn.
Nog een praktijkvoorbeeld van een variabel ND Filter
Hieronder volgt nog een voorbeeld. Deze foto is genomen met de 200mm f2.0. Natuurlijk willen we dit objectief ook op f/2.0 kunnen gebruiken. Deze foto is gemaakt op klaarlichte dag rond 14:00 uur in de winter. Er was van nature veel te veel licht aanwezig en er was nergens echt schaduw te bekennen. Omdat ik ook nog flitslicht wilde gebruiken om dat subtiele gele zonnestraaltje te creëren, zou ik dat op een diafragma van f/2.0 niet kunnen realiseren. Sterker nog, het zou resulteren in een compleet overbelichte opname.
Kortom, met het variabele ND filter heb ik zoveel daglicht weggedrukt totdat ik deze sfeer en intensiteit overhield. Wat betreft het flitslicht heb ik flink opgeschroefd tot het gewenste niveau van ongeveer 1000Ws. En dit is het resultaat.
200mm | 1/200 | f2.0
nog twee praktijkvoorbeelden op een zomerdag
Hieronder 2 voorbeelden van beelden gemaakt rond 1400 op een zomerdag bij zee, met heel erg veel omgevingslicht. Door het ND filter kon ik met behulp van mijn flitsers beelden maken die veel contrastrijker en dramatischer ogen.
Kunnen we een variabel ND filter ook in de studio gebruiken?
Absoluut! Een toepassing die ik minder vaak gebruik, maar die inherent is aan mijn natuur omdat ik geen studiotijger ben, is het verminderen van flitslicht in een studio-omgeving. In een studio hebben we alleen het flitslicht dat de sensor bereikt. Soms wil je in de studio werken met zeer kleine diafragma-instellingen, waardoor zelfs de laagste instelling van de studioflitsers nog steeds te veel licht produceren. In dat geval kunnen we ook het filter gebruiken om het teveel aan licht te verminderen. Hieronder volgt een voorbeeld. Hierin vond ik dat de lichtstreep en de beperkte scherptediepte elkaar versterkten. Mijn flitsers hebben een minimaal vermogen van 32.5WS, wat doorgaans nog steeds te veel is voor een diafragma van f/1.4 in een setting zoals onderstaand.
105mm | 1/200 | f1.4
Canon heeft goed nieuws voor EF lens gebruikers!
Voor degenen die nog steeds de oude lijn EF-lenzen gebruiken icm een EOS R-lijn camera, heeft Canon interessant nieuws. Aangezien we met een Camera uit de EOS R lijn toch al een tussenring nodig hebben om onze oude EF lenzen te kunnen gebruiken, heeft Canon een nieuwe ontworpen die klaar is om een filter te huisvesten. Het filter is verwisselbaar. Ik gebruik een helder filter en een drop-in variabel ND filter. Het ND-effect kan worden ingesteld van ND 2,5 tot ND 500.
Dit betekent dat je slechts één tool nodig hebt waarmee je met al je lenzen hetzelfde filter kunt gebruiken, terwijl we voorheen per lens een apart filter moesten aanschaffen. Een ander bijkomend voordeel is dat zowel het heldere filter als het variabele ND filter een extra barrière vormen tegen stof dat niet op de sensor kan komen. De voorwaarde is natuurlijk wel dat je met EF lenzen werkt.
Tegelijkertijd heeft dit systeem ook een zwak punt. Wanneer je geen variabel ND filter wilt gebruiken en je deze eruit zou halen, ontstaat er een open sleuf in de adapter ring. Je bent min of meer verplicht om beide filters aan te schaffen om het systeem optimaal te laten werken. Natuurlijk is het weer eens geen goedkope oplossing.
Zou High speed sync niet beter bij je passen tov een ND filter?
Ik ben er nog niet helemaal uit. Laten we voorop stellen dat het vervangen van mijn volledige lichtset met een set die volledig High-Speed Sync (HSS) ondersteunt, geen pretje zou zijn voor mijn bankrekening. Bovendien blijf ik twijfelen of HSS wel dezelfde lichtopbrengst zou bieden als de oplossing met een variabel ND filter. Wanneer we bijvoorbeeld met HSS 1200WS flitsen, vangt HSS slechts een deel van de flits op. Met andere woorden, er komt geen 1200WS uit tijdens high-speed sync. Daarnaast verandert de kleurtemperatuur van het flitslicht omdat we niet het volledige kleurenspectrum van de flits meekrijgen.
Aan de andere kant elimineren we met een ND filter ook een deel van het flitslicht. Het lijkt me daarom buitengewoon interessant om hier een keer een vergelijking van te maken.
Nog enkele voorbeelden van beelden waar het variabel ND filter een rol speelde.
Credits:
Opmerking:
In dept techtalk, settings, en licht setups zijn onderwerpen die gereserveerd zijn voor lezingen en workshops.
